Nowe terminy przedawnienia roszczeń majątkowych

Nowela Kodeksu cywilnego, która weszła w życie w dn. 9 lipca 2018 r. w znaczący sposób zmodyfikowała zarówno ogólne terminy przedawnienia roszczeń majątkowych, sposób liczenia tych terminów jak również zasady postępowania rządzące procesem cywilnym w sprawach przeciwko konsumentom. Zmiany co do zasady pogarszają sytuację wierzyciela choć w pewnych wypadkach mogą być dla niego korzystne.

I tak skróceniu o 4 lata z 10 do 6 lat uległ ogólny termin przedawnienia roszczeń majątkowych. Termin ten znajduje zastosowanie np. w odniesieniu do roszczeń dającego pożyczkę o jej zwrot, teraz będzie miał on mniej czasu na dochodzenie swojej wierzytelności. Analogicznie roszczenia stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądowym objęte zostały 6 letnim terminem przedawnienia.

Od kiedy liczy się nowy termin przedawnień majątkowych?

Oprócz skrócenia terminu przedawnienia ustawodawca zmodyfikował sposób jego liczenia, a ściślej moment jego upływu. Do tej pory np. roszczenie o zapłatę z umowy sprzedaży wymagalne 10 stycznia 2005 r. przedawniało się 10 stycznia 2007 r. W aktualnym stanie prawnym roszczenie to przedawniłoby się 31 grudnia 2007 r. ponieważ przyjęto zasadę iż koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Wierzyciel w tym konkretnym przypadku zyskuje zatem prawie cały dodatkowy rok na dochodzenie swojej wierzytelności. Zmiana w sposobie liczenia biegu terminu przedawnienia może więc być w pewnych sytuacjach korzystna dla wierzyciela.

Zmiany terminów przedawnień roszczeń majątkowych – najważniejsze informacje

Najistotniejszą zmianą z punktu widzenia konsumenta będącego dłużnikiem jest wprowadzenie zasady braku możliwości dochodzenia roszczenia po upływie terminu jego przedawnienia. Regulacja ta wymusza na sądzie do którego trafi powództwo przeciwko konsumentowi zbadanie z urzędu czy roszczenie dochodzone przez przedsiębiorcę nie jest przedawnione. Zasada ta nie ma jednakże charakteru bezwzględnego, w wyjątkowych przypadkach sąd będzie mógł, nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi, jeżeli wymagają tego względy słuszności. Dysponując tym uprawnieniem sąd powinien rozważyć przede wszystkim:

• długość terminu przedawnienia,
• długość okresu od upływu terminu przedawnienia do chwili dochodzenia roszczenia oraz
• charakter okoliczności, które spowodowały niedochodzenie roszczenia przez uprawnionego, w tym wpływ zachowania zobowiązanego na opóźnienie uprawnionego w dochodzeniu roszczenia.

Nowe terminy przedawnień roszczeń majątkowych – z korzyścią czy stratą?

Przedstawione zmiany można oceniać dwojako. Z perspektywy wierzyciela dochodzącego swoich wierzytelności jawią się one niekorzystnie, dłużnik z kolei widzi w nich szansę na uniknięcie zapłaty zobowiązania, szczególnie jeśli jest on jednocześnie konsumentem, a roszczenie uległo przedawnieniu. Ocena ta nie jest jednak taka jednoznaczna, w określonych przypadkach nowe przepisy stawiają w korzystniejszej sytuacji wierzyciela, który będzie miał więcej czasu na dochodzenie swoich wierzytelności natomiast konsument występujący w charakterze wierzyciela w sporze z przedsiębiorcą np. bankiem dysponował będzie krótszym terminem na dochodzenie swoich roszczeń.

Podstawa prawna:
1. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2018 r., poz. 1025 ze zm.),
2. Ustawa z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r., poz. 1104)