Wniesienie przedsiębiorstwa do fundacji rodzinnej – najkorzystniejsze podatkowo rozwiązania

Ustawa o fundacji rodzinnej wprowadza w prawdzie zamknięty katalog rodzajów działalności gospodarczej, jakie może prowadzić fundacja. Warto jednak podkreślić, że fundacja rodzinna może przystępować do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, które prowadzą działalność gospodarczą wykraczającą poza ustawowy katalog dozwolonej działalności gospodarczej. Przykładowo, fundacja rodzinna może posiadać aktywa w spółkach prowadzących inne, wybiegające poza ustawowy katalog rodzaje działalności gospodarczej.

Przystępowanie przez fundację rodzinną do spółek handlowych

Jeśli chodzi o przystępowanie przez fundację do spółek handlowych, do fundacji rodzinnej można wnieść następujące aktywa:

• w spółkach osobowych:
  • ogół praw i obowiązków wspólnika w spółce jawnej,
  • ogół praw i obowiązków wspólnika w spółce komandytowej,
  • ogół praw i obowiązków wspólnika lub akcje w spółce komandytowo-akcyjnej,
• w spółkach kapitałowych:
  • udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością,
  • akcje w prostej spółce akcyjnej,
  • akcje w spółce akcyjnej.

• w spółce cywilnej – współwłasność.

W zakresie wniesienia mienia do fundacji rodzinnej, kancelaria oferuje:

• ewentualne przekształcenia formy prawnej działalności na potrzeby założenia fundacji rodzinnej,
• stworzenie statutu dostosowanego do sytuacji spółki, sytuacji rodzinnej oraz potrzeb fundatora,
• przygotowanie dokumentacji potrzebnej do założenia fundacji rodzinnej,
• rejestrację fundacji rodzinnej,
• sporządzenie umów przenoszących własność składników mienia na rzecz fundacji rodzinnej (przykładowo umowę darowizny udziałów w spółce z o.o. na rzecz fundacji, umowę darowizny nieruchomości na rzecz fundacji) zarówno na etapie wniesienia mienia na pokrycie funduszu założycielskiego jak i po zarejestrowaniu fundacji rodzinnej,
• kompleksową pomoc podczas dokonywania wyceny mienia oraz czynności notarialnych.

Wniesienie jednoosobowej działalności gospodarczej do fundacji rodzinnej

Nie jest możliwe wniesienie jednoosobowej działalności gospodarczej jako takiej do fundacji rodzinnej. Rozwiązanie w tym zakresie stanowi wniesienie do fundacji rodzinnej aportem przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa (w uproszczeniu chodzi o wyodrębniony organizacyjnie i finansowo zespół składników majątkowych zlokalizowanych w JDG). Pierwszy krok stanowi dokonanie analizy zakresu wnoszonego majątku w kontekście czy stanowi on przedsiębiorstwo czy zorganizowaną część przedsiębiorstwa. Następnie dokonuje się wyceny przedsiębiorstwa (zorganizowanej części przedsiębiorstwa). Ze względu na zmianę podmiotową, wszelkie umowy zawarte przez JDG muszą zostać aneksowane (ewentualnie fundacja rodzinna może podpisać z dotychczasowymi kontrahentami JDG umowy na nowo).

W przypadku wniesienia należących do JDG nieruchomości i ruchomości do fundacji rodzinnej koniecznym będzie dokonanie ich wyceny na moment wniesienia (o czym szerzej poniżej). Po wniesieniu nieruchomości do fundacji może ona prowadzić działalność w zakresie ich najmu. Wynajmowanie przez fundację nieruchomości jest zwolnione z CIT (mieści się w katalogu art. 5 u.f.r. wskazującego rodzaje działalności gospodarczej, których prowadzenie przez fundację rodzinną podlega całkowitemu zwolnieniu z opodatkowania CIT.) Prowadzenie przez fundację rodzinną rodzaju działalności gospodarczej wykraczającego poza ten katalog podlega opodatkowaniu podatkiem sankcyjnym w wysokości 25%.

Większość rodzajów prowadzonej przez JDG działalności gospodarczej wykracza poza katalog wskazany w art. 5 u.f.r. Wniesienie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa do fundacji rodzinnej spowoduje nałożenie na nią podatku sankcyjnego w wysokości 25%. Ze względu na podatek sankcyjny, korzystniejszym rozwiązaniem będzie zatem przekształcenie jednoosobowych działalności gospodarczych w spółki prawa handlowego. Katalog dozwolonych rodzajów działalności gospodarczej, jakie może prowadzić fundacja rodzinna obejmuje m. in. przystępowanie przez fundację rodzinną do spółek prawa handlowego. Działalność taka jest zwolniona z opodatkowania podatkiem CIT (wynosi on 0%). Posiadanie przez fundację rodzinną przykładowo udziałów w spółce z o.o. nie jest jednoznaczne z prowadzeniem przez fundację działalności gospodarczej tej spółki. Nie obowiązują ograniczenia wskazane w art. 5 u.f.r. oraz nie obowiązuje podatek sankcyjny w wysokości 25%. Działalność fundacji rodzinnej w zakresie posiadania udziałów w spółce z o.o. podlega zwolnieniu z opodatkowania CIT.

Korzystniejsze podatkowo rozwiązanie

Dla porównania, opodatkowanie działalności oraz wypłat świadczeń na rzecz beneficjentów fundacji rodzinnej kształtuje się w następujący sposób (na przykładzie spółki z o.o.):

• w przypadku sp. z o.o. jest to: 19% CIT (działalność spółki) + 0% CIT (działalność fundacji) + 15% CIT (podatek za wypłatę świadczeń na rzecz beneficjenta płaci fundacja) + 0/10/15% PIT w zależności od grupy podatkowej o czym szerzej poniżej (podatek płaci beneficjent za wypłatę świadczeń na jego rzecz) = 34%,
• w przypadku wniesienia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa (JDG): działalność gospodarcza, która była prowadzona przez JDG będzie prowadzona przez fundację rodzinną, co powoduje nałożenie na fundację podatku sankcyjnego w wysokości 25%, jeżeli rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej wykracza poza katalog z art. 5 u.f.r. (a tak będzie w większości przypadków). Zatem opodatkowanie wynosi 25% (prowadzenie działalności spoza art. 5 u.f.r. przez fundację) + 15% CIT (podatek za wypłatę świadczeń na rzecz beneficjenta płaci fundacja) + 0/10/15% PIT w zależności od grupy podatkowej o czym szerzej poniżej (podatek płaci beneficjent za wypłatę świadczeń na jego rzecz) = 40%.

Podsumowując, korzystniejszym podatkowo rozwiązaniem jest wcześniejsze przekształcenie JDG w sp. z o.o.

Progi podatku PIT

Wysokość podatku PIT, jaki zapłaci beneficjent od wypłaconego przez fundację rodzinną świadczenia na jego rzecz, ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest beneficjent. Rozwijając poruszoną powyżej kwestię podatku PIT, progi wynoszą:

• 0% dla osób z zerowej grupy pokrewieństwa względem fundatorów, to jest: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę;
• 10% dla osób z I i II grupy pokrewieństwa względem fundatorów, to jest: zięcia, synową, teściów, zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
• 15% dla pozostałych osób.

Wycena składników mienia wnoszonych do fundacji rodzinnej

Składniki mienia wnosi się do fundacji rodzinnej na dwa sposoby: (i) w statucie w ramach pokrycia funduszu założycielskiego (minimalna wysokość funduszu założycielskiego to 100 tysięcy złotych) lub

(ii) po założeniu fundacji w formie wniesienia mienia do istniejącej już fundacji rodzinnej. W przypadku wniesienia nieruchomości albo przedsiębiorstwa/zorganizowanej części przedsiębiorstwa lub też innych składników majątkowych do fundacji rodzinnej istnieje konieczność dokonania ich wyceny. Przy zakładaniu fundacji rodzinnej, fundator sporządza spis mienia (według stanu i cen z chwili wniesienia składników mienia oraz ich wartości podatkowej), a następnie zarząd fundacji jest odpowiedzialny za aktualizację spisu.

Więcej informacji na temat świadczonej przez Kancelarię KHM pomocy prawnej z zakresu tworzenia fundacji rodzinnej znajdziesz tu: https://kancelariakhm.pl/prawo-gospodarcze/fundacja-rodzinna/