Upadłość przedsiębiorcy wpisanego do CEIDG w trybie przepisów regulujących tzw. upadłość konsumencką

Jednym z celów nowelizacji ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe (dalej jako: „PU”) jest zrównanie statusu przedsiębiorcy z „firmą” (osoby fizycznej prowadzącej  jednoosobową działalność gospodarczą) ze statusem osoby fizycznej (konsumenta). Wprowadzone przepisy zezwalają na ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy wpisanego do CEIDG na podstawie przepisów, które dotychczas regulowały tzw. upadłość konsumencką.

Kiedy sąd może nie zgodzić się na upadłość przedsiębiorcy?

Z istotnych kwestii wskazać należy, że dotychczas sąd musiał oddalić wniosek dłużnika, o ile ten doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa (była to tzw. negatywna przesłanka ogłoszenia upadłości). Aktualnie istotna pozostaje przesłanka pozytywna, czyli powstanie u dłużnika stanu niewypłacalności. Sąd zbada więc na tym etapie, czy utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych  zobowiązań pieniężnych. W ustawie istnieje domniemanie (obalalne założenie), że niewypłacalność to stan opóźnienia w wykonaniu zobowiązań pieniężnych, który przekracza trzy miesiące.

Nie oznacza to jednak, że sąd w ogóle nie weźmie pod uwagę, czy upadły nie doprowadził do swojej niewypłacalności z premedytacją. Nieuczciwe zachowanie dłużnika będzie badane na etapie ustalenia planu spłaty wierzycieli. Wówczas podejmowana będzie decyzja, czy możliwe jest oddłużenie upadłego czy też nie. Oddłużenie będzie wyłączone tylko w wyjątkowych sytuacjach tj. gdy:

1) upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań,

2) w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do upadłego prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań.

Nawet w tych dwóch wymienionych powyżej przypadkach możliwe jest w dalszym ciągu stosowanie przez sąd klauzul generalnych, jakimi są względy słuszności i względy humanitarne, i uwzględnienie wniosku o oddłużenie.

Upadłość przedsiębiorcy a obawa o bezdomność

Mikro przedsiębiorca nie musi już też wstrzymywać się ze złożeniem wniosku w obawie przed bezdomnością. Ustawodawca wprowadził nowy przepis art. 342a PU, w myśl którego upadły będący osobą fizyczną będzie mógł zaspokoić swoje potrzeby mieszkaniowe, jak i osób pozostających na jego utrzymaniu, o ile w skład masy upadłości wchodzić będzie lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny,  w którym mieszka upadły. Suma wydzielana upadłemu odpowiadać będzie przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego w tej samej lub sąsiedniej miejscowości za okres od 12 do 24 miesięcy.

Dodatkową ochroną objęty został też zarówno małżonek upadłego jak i rozwiedziony małżonek upadłego, który może w drodze powództwa lub zarzutu żądać uznania rozdzielności majątkowej za skuteczną w stosunku do masy upadłości (prawo rodzinne). Warunkiem jest jednak to, że w chwili powstania rozdzielności majątkowej (rozwiedziony) małżonek nie wiedział o istnieniu podstawy do ogłoszenia upadłości, a powstanie rozdzielności majątkowej nie doprowadziło do pokrzywdzenia wierzycieli. Były małżonek nie powinien się jednak stresować tym, że zostanie taką sytuacją zaskoczony – o takim uprawnieniu powinien go poinformować syndyk w zawiadomieniu o ogłoszeniu upadłości (art. 176 ust. 1b PU) .

Wniosek o upadłość przedsiębiorcy – podsumowanie

Komentarz Kancelarii: W dobie aktualnych zmian gospodarczych wielu przedsiębiorców zastanawia się, czy w ich sytuacji najlepszym wyjściem nie będzie staranie się o ogłoszenie w stosunku do nich upadłości. Działanie takie podyktowane jest myślą, że dzięki temu ustabilizuje się ich sytuacja finansowa i możliwy będzie „nowy start”. W większości przypadków długi nie zostaną jednak „anulowane”, a jedynie rozłożone w czasie w tzw. planie spłaty wierzycieli. W każdym zaś wypadku nie da się „umorzyć” długów takich jak:

• alimenty,
• renta (z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci),
• kara grzywny,
• nawiązka lub świadczenie pieniężne (orzeczonych przez sąd jako środek karny lub środek związany z poddaniem sprawcy próbie),
• obowiązek naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem,
• wykonanie obowiązku naprawienia szkody oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę,
• zobowiązania, których upadły umyślnie nie ujawnił, jeżeli wierzyciel nie brał udziału w postępowaniu.

Graphic designed by Smashicons from Flaticon https://www.flaticon.com:

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (Dz. U. z 2019 r. poz. 498 ze zm.)