Sytuacja kredytobiorców „frankowych” Getin Noble Bank S.A. po wszczęciu przymusowej restrukturyzacji

Szerokim echem w mediach odbiła się informacja o wszczęciu przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Banku S.A. (GNB). Wyniki finansowe tego banku od lat nie napawały optymizmem i wielu przewidywało, że przymusowa restrukturyzacja tego podmiotu, prędzej czy później nastąpi.

Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG), który podjął tę decyzję, zastosował podobne środki jak w przypadku przymusowo restrukturyzowanego niemal 2 lata temu Idea Banku. Getin został niejako podzielony na dwie części. Mianowicie, zdecydowano o przeniesieniu „zdrowej” części GNB do tzw. banku pomostowego zarządzanego przez BFG, który ma być dokapitalizowany kwotą ponad 10 mld złotych. Osoby posiadające depozyty i rachunki w GNB nie muszą więc się martwić o swoje oszczędności. Bardzo podobnie było w przypadku Idea Banku z tą różnicą, że tam „zdrową” część przejął inny bank komercyjny (Pekao S.A.), a nie bank pomostowy. Z kolei „chora” część GNB (tak samo jak w przypadku Idea Banku) pozostała w podmiocie, który znajduje się w restrukturyzacji. Zasadniczy trzon „chorej” części Getinu stanowi portfel kredytów powiązanych z walutą CHF. Nasuwa się zatem pytanie, jakie skutki dla kredytobiorców „frankowych” ma decyzja BFG.

Sytuacja kredytobiorców, którzy wytoczyli powództwa domagając się stwierdzenia nieważności zawartych z tym bankiem umów, niestetynie przedstawia się korzystnie, a to ze względu na szczególne uregulowania zawarte w ustawie o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (ustawa o BFG), a także w przepisach procedury cywilnej. Zgodnie z art. 135 ustawy o BFG:

1. Postępowanie egzekucyjne lub zabezpieczające skierowane do majątku podmiotu w restrukturyzacji wszczęte przed wszczęciem przymusowej restrukturyzacji podlega umorzeniu.
2. Umorzenie postępowania egzekucyjnego nie stoi na przeszkodzie przysądzeniu własności nieruchomości, jeżeli przybicia udzielono przed wszczęciem przymusowej restrukturyzacji, a nabywca egzekucyjny wpłaci w terminie cenę nabycia.
3. Sumy uzyskane w umorzonym postępowaniu, a jeszcze niewydane, zwraca się do podmiotu w restrukturyzacji, chyba że zostały uzyskane ze sprzedaży składników majątkowych obciążonych rzeczowo. Umorzenie postępowania egzekucyjnego nie stoi na przeszkodzie dokonaniu podziału sum uzyskanych ze sprzedaży składników majątkowych obciążonych rzeczowo przez organ postępowania egzekucyjnego.
4. W czasie trwania przymusowej restrukturyzacji w stosunku do podmiotu w restrukturyzacji niedopuszczalne jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego i postępowania zabezpieczającego.
5. Do egzekucji świadczeń alimentacyjnych oraz rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci oraz z tytułu zamiany uprawnień objętych treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę przepisów ust. 1-4 nie stosuje się.

Analiza tego przepisu prowadzi do następujących wniosków. Postępowania zabezpieczające kredytobiorców, którzy złożyli wniosek o zabezpieczenie swoich roszczeń domagając się wstrzymania obowiązku spłacania rat kredytu, wszczęte przed dniem przymusowej restrukturyzacji mogą i powinny się nadal toczyć. Zgodnie  z ust. 1 tego przepisu umorzeniu ulegają jedynie postępowania zabezpieczające skierowane do majątku podmiotu w restrukturyzacji. Takim postępowaniem skierowanym do majątku podmiotu w restrukturyzacji będzie np. postępowanie w przedmiocie ustanowienia hipoteki przymusowej na majątku podmiotu restrukturyzowanego. Postępowania w przedmiocie wstrzymania obowiązku spłat rat kredytu dotyczą roszczenia niepieniężnego i nie są kierowane do majątku podmiotu w restrukturyzacji.

Powołany przepis ustawy o BFG uniemożliwia niestety wszczynanie nowych postępowań zabezpieczających, a zatem jeśli klient przed dniem przymusowej restrukturyzacji nie wszczął takiego postępowania, nie ma już takiej możliwości. Otwartą kwestią pozostaje zgodność tego unormowania z przepisami Dyrektywy 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich.

Ponadto, nawet uzyskanie korzystnego, prawomocnego wyroku stwierdzającego nieważność umowy kredytu zawartej z GNB niczego w istocie nie gwarantuje, ponieważ w świetle powołanego przepisu nie może on być podstawą egzekucji komorniczej, czyli nie da się go wykonać na drodze przymusu. Wszczęte postępowania egzekucyjne skierowane do majątku GNB także będą umorzone.

Dodatkowym ryzykiem, dla wszystkich kredytobiorców znajdujących się w sporze sądowym z Getinem, jest uprawnienie BFG do wystąpienia do sądu o zawieszenie trwającego postępowania. Wniosek taki jest dla sądu wiążący co oznacza, że sąd w takim przypadku musi postępowanie zawiesić. Odwieszenie takiego postępowania to również decyzja BFG, którą sąd jest związany. Czas pokaże, czy BFG z tego uprawnienia będzie korzystał.

Kredytobiorcy planujący pozwać GNB muszą niestety mieć świadomość, że ich roszczenia pieniężne wobec banku nie zostaną zaspokojone, podobnie zresztą jak ci kredytobiorcy, którzy już w sporze sądowym z tym bankiem są. Nasuwa się zatem pytanie, czy warto w ogóle spłacać zobowiązanie z tytułu kredytu powiązanego z walutą obcą, szczególnie jeśli kredytobiorca zapłacił już więcej niż od GNB otrzymał. BFG w swoim komunikacie opublikowanym na stronie wskazuje, że:

Kredyty hipoteczne denominowane lub indeksowane do walut obcych (CHF, EUR, USD, JPY) są wyłączone z przeniesienia i pozostają w Getin Noble Bank S.A., jednak sytuacja kredytobiorców mających hipoteczne kredyty walutowe w zakresie ich obsługi również nie ulega zmianie: należy je spłacać na dotychczasowych zasadach i na dotychczasowe numery rachunków.

Mając jednak na względzie aktualne orzecznictwo w sprawach wzorców umownych, które stosował m.in. GNB, istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że taka umowa, z uwagi na zawarcie w niej nieuczciwych klauzul, jest nieważna. W takim przypadku sens spłaty dalszych świadczeń na rzecz GNB staje pod znakiem zapytania, skoro nie będzie potem ich można odzyskać od podmiotu, który nie ma majątku wystarczającego na pokrycie roszczeń.

Należy mieć na uwadze, że ewentualna decyzja kredytobiorcy co do zaprzestania spłat musi być podjęta z pełną świadomością jej skutków, także tych negatywnych. Kredytobiorca musi zatem liczyć się z tym, że GNB wdroży przeciwko niemu działania windykacyjne, wpisze go do BIK, a w ostateczności może skierować wobec niego pozew do sądu. W sądzie jednak kredytobiorca dysponuje szeregiem argumentów, które dają mu możliwości wygranej z bankiem.

Podsumowując, szansa na zaspokojenie roszczeń wobec Getinu z chwilą wszczęcia jego przymusowej restrukturyzacji stała się iluzoryczna, a klienci tego banku mający kredyt powiązany z walutą obcą powinni poważnie rozważyć podjęcie decyzji o zaprzestaniu dalszych spłat, szczególnie w sytuacji gdy wpłacili do tego banku sumę wyższą niż wypłacony przez GNB kredyt.

Graphic designed by Freepik from Flaticon https://www.flaticon.com.