Modyfikacja terminu na zgłoszenie wniosku o upadłość w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2

Prezydent podpisał ustawę z 16 kwietnia 2020 r. wprowadzającą tzw. Tarczę antykryzysową 2.0, zbiór kolejnych przepisów stanowiących w założeniu szczególne instrumenty wsparcia dla przedsiębiorców w związku z trwającą pandemią koronawirusa SARS-CoV-2. W niniejszym wpisie chcemy się skupić na przepisie modyfikującym termin na zgłoszenie wniosku upadłościowego przez niewypłacalnego przedsiębiorcę.

Kwestia regulowania zobowiązań spędza sen z powiek wielu przedsiębiorców. Tym większego znaczenia nabiera znajomość przepisów Prawa upadłościowego, szczególnie dla osób będących członkami zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Brak terminowego złożenia wniosku upadłościowego może rodzić dla osoby zobowiązanej szereg negatywnych konsekwencji cywilnoprawnych, podatkowych oraz karnych na gruncie przepisów Prawa upadłościowego, Kodeksu spółek handlowych i Ordynacji podatkowej.

W jakim terminie złożyć wniosek o upadłość?

Co do zasady każdy przedsiębiorca ma ustawowy obowiązek złożenia wniosku o upadłość w terminie 30 dni od dnia wystąpienia podstawy do ogłoszenia upadłości. Podstawę taką stanowi jego niewypłacalność za czym kryje się utrata zdolności do regulowania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych – to tzw. przesłanka płynnościowa – dotyczy ona wszystkich przedsiębiorców. W przypadku osób prawnych oraz tzw. ułomnych osób prawnych z niewypłacalnością będziemy mieli do czynienia także w przypadku gdy suma zobowiązań pieniężnych przekracza wartość majątku takiego podmiotu i stan tego przekroczenia utrzymuje się przez okres przekraczający 24 miesiące (tzw. przesłanka bilansowa). Z praktycznego punktu widzenia, istotniejsza jest przesłanka płynnościowa i na niej się w dalszej części skupimy.

Niewypłacalność w rozumieniu prawnym?

Pojęcie niewypłacalności budzi spory i kontrowersje w doktrynie i orzecznictwie sądowym. Ustawodawca wprowadził więc kilka lat temu pewne domniemania, które ułatwiają przedsiębiorcy ustalenie momentu, w którym stał się on niewypłacalny, a w konsekwencji kiedy 30 dniowy termin rozpoczął swój bieg.

Domniemywa się utratę zdolności do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych jeśli opóźnienie w ich regulowaniu przekracza 3 miesiące. To domniemanie pozwala w miarę precyzyjnie ustalić konkretną datę niewypłacalności, od której zaczyna biec ustawowy termin 30 dni.

Co zmienia specustawa covidowa?

I tu dochodzimy do przepisów specustawy koronawirusowej. Ustawodawca w art. 15 zzra wprowadził szczególną zasadę. Mianowicie, w przypadku gdy podstawa do ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy powstała w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii tj. począwszy od dn. 14 marca br., a samą niewypłacalność spowodował koronawirus COVID-19 bieg 30-dniowego terminu na zgłoszenie wniosku upadłościowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega przerwaniu. Na nowo zacznie on biec dopiero po ustaniu stanu epidemii albo zagrożenia epidemicznego. Ustawodawca wprowadził również szczególne domniemanie, że jeśli stan niewypłacalności powstał w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii domniemywa się, że zaistniał z powodu koronawirusa COVID-19. Domniemanie to jest wprawdzie obalalne ale nietrudno będzie wykazać związek przyczynowy między kłopotami płynnościowymi podmiotu a samą pandemią. Należy zatem ten związek oceniać możliwie szeroko ponieważ skala oddziaływania pandemii na gospodarkę jest nie do przecenienia.

Co istotne, w/w przepis wprowadzono z mocą wsteczną od dn. 13 kwietnia br., a zatem dotyczy on również tych przedsiębiorców, którym termin na złożenie wniosku upadłościowego już upłynął z uwagi na fakt, że stan zagrożenia epidemicznego i stan epidemii trwają już dłużej niż wspomniane 30 dni.

Motywem jaki przyświecał ustawodawcy przy uchwaleniu tej regulacji jest zapewne ograniczenie liczby wniosków upadłościowych składanych do sądów w okresie trwającej pandemii koronawirusa oraz danie przedsiębiorcom więcej czasu na podjęcie działań mających na celu poprawę kondycji przedsiębiorstwa. Niemniej należy mieć na uwadze, że koniec okresu pandemii stanowić będzie początek biegu terminu na złożenie wniosku dla przedsiębiorcy, który (1) stał się niewypłacalny w okresie zagrożenia epidemicznego albo epidemii oraz (2) niewypłacalność ta ma związek z pandemią koronawirusa.

Graphic designed by Smalllikeart from Flaticon https://www.flaticon.com:

Podstawa prawna:
1. Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (Dz.U. z 2017 r., poz. 2344),
2. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2