Upadłość konsumencka obojga małżonków

Nie należy do rzadkości sytuacja, w której oboje małżonków wpadają w kłopoty z regulowaniem swoich zobowiązań finansowych. Mogą to być również ich wspólne zobowiązania np. z tytułu zaciągniętego kredytu hipotecznego, bądź na zakup samochodu. W sytuacji gdy decydują się na ogłoszenie upadłości pojawia się pytanie czy mogą „upaść” wspólnie, tzn. w jednym postępowaniu, w którym wnioskodawcami byliby oboje?

Czy oboje małżonków może ogłosić upadłość konsumencką?

Na chwilę obecną należy udzielić na to pytanie odpowiedzi negatywnej. Przepisy postępowania upadłościowego dopuszczają wyłącznie ogłoszenie upadłości konsumenckiej przez jedną osobę fizyczną w jednym postępowaniu. Rzecz jasna nie stoi to jednak na przeszkodzie złożeniu dwóch odrębnych wniosków dot. każdego z małżonków z osobna.
Fakt odrębnego rozpoznawania spraw każdego z małżonków nie pozostaje bez wpływu na dalszy los majątku, którego małżonkowie byli właścicielami na zasadach wspólności majątkowej małżeńskiej. Z chwilą ogłoszenia upadłości przez pierwszego małżonka z mocy prawa powstaje między małżonkami ustrój rozdzielności majątkowej, a przedmioty objęte wspólnością wchodzą w całości do masy upadłości pierwszego upadłego małżonka, z wyjątkiem tych służących małżonkowi upadłego do prowadzenia działalności gospodarczej chyba, że zostały nabyte do majątku wspólnego w ciągu 2 lat przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości. Do masy upadłości drugiego małżonka co do zasady nie wchodzi zatem żaden przedmiot z majątku wspólnego.

Czy drugi z małżonków może dochodzić swoich wierzytelności?

Okoliczność, że majątek wspólny wszedł do masy upadłości pierwszego upadłego małżonka nie pozbawia drugiego małżonka możliwości dochodzenia wierzytelności z tego tytułu. Może on dochodzić w postępowaniu upadłościowym należności z tytułu udziału w majątku wspólnym, zgłaszając tę wierzytelność sędziemu-komisarzowi nadzorującemu to postępowanie. Podkreślić jednakże trzeba, że wierzytelność małżonka nie jest w żaden sposób uprzywilejowana w stosunku do wierzytelności innych wierzycieli, zgłoszonych w toku postępowania, a zatem będzie zaspokajana na takich samych zasadach jak pozostałe.

Obecne uregulowania mogą wydawać się nie do końca przystające do rzeczywistości gdzie tak jak to wspomniano na wstępie małżonkowie wspólnie zaciągają niebagatelne dla utrzymania swojej płynności finansowej zobowiązania. Niemniej jednak hasło upadłości konsumenckiej małżonków można na dzisiaj traktować wyłącznie w kategoriach postulatu de lege ferenda.

Podstawa prawna:
1. Ustawa z dn. z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (Dz.U. z 2017 r., poz. 2344)