Władza rodzicielska a kwestia wyboru szkoły dla dziecka

Przyjmijmy następujący stan faktyczny: jesteśmy tuż przed decyzją o wniesieniu pozwu o rozwód. Mamy małoletnie dziecko. Jesteśmy w konflikcie z małżonkiem i pojawia się między nami rodzicami rozbieżność co do tego, gdzie dziecko będzie chodzić od września do szkoły. Nie jesteśmy w stanie wypracować w tym zakresie porozumienia, nie ma szans na mediacje rodzinne. Jakie kroki podjąć? Do którego sądu i jaki wniosek/pozew złożyć? O tym w dzisiejszym wpisie.

We wszelkich sprawach sądowych, w tym tych z prawa rodzinnego, bardzo ważna jest znajomość tzw. procedury cywilnej, by nie popełnić błędów które mogą wpłynąć np. na szybkość rozpoznania sprawy.
Dziś zajmiemy się jednym takim przypadkiem, który pojawił się w naszej praktyce. Na etapie opracowywania pozwu rozwodowego dla Klienta, okazało się że Klient i jego żona nie są w stanie już na tym etapie osiągnąć porozumienia co do tego, do jakiej szkoły od września mają uczęszczać ich małoletnie dzieci. Jak proceduralnie najlepiej rozwiązać tę kwestię?

Rozwód a wybór szkoły dla dziecka – kto może decydować?

Stosownie do treści przepisu art. 97 ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (dalej: k.r.o.):
§ 1. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania.
§ 2. Jednakże o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie; w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy.

Można więc, co do zasady, złożyć do sądu wniosek aby sąd rozstrzygnął za rodziców w zakresie spraw istotnych. Takie sprawy rozstrzyga sąd rejonowy, w przeciwieństwie do postępowań rozwodowych dla których sądem pierwszej instancji jest zawsze sąd okręgowy. Do takich spraw m.in. należą: wybór szkoły dziecka, kwestia wyjazdu za granicę, decyzje co do leczenia, przeprowadzenia poważniejszych zabiegów medycznych, kwestie związane z paszportem dla dziecka, czy rozstrzygnięcie o miejscu pobytu dziecka (prawo rodzinne).
Piszemy „co do zasady” gdyż trzeba mieć na uwadze treści przepisu art. 445[1] ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, który przewiduje kwestię niedopuszczalności wszczęcia sprawy dotyczącej władzy rodzicielskiej.
Zgodnie z brzmieniem tego przepisu:
§ 1. Jeżeli sprawa o rozwód lub o separację jest w toku, nie może być wszczęte odrębne postępowanie dotyczące władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi stron lub o ustalenie kontaktów z nimi. W razie potrzeby orzeczenia o władzy rodzicielskiej lub o kontaktach stosuje się przepisy o postępowaniu zabezpieczającym.
§ 2. Postępowanie w sprawie dotyczącej władzy rodzicielskiej lub kontaktów wszczęte przed wytoczeniem powództwa o rozwód lub o separację ulega z urzędu zawieszeniu, a o władzy rodzicielskiej lub kontaktach przez cały czas trwania sprawy o rozwód lub o separację sąd orzeka w postępowaniu zabezpieczającym. Sąd postanowi podjąć postępowanie dotyczące władzy rodzicielskiej lub kontaktów, jeżeli w prawomocnym orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie o rozwód lub o separację nie orzeczono o władzy rodzicielskiej lub kontaktach. W przeciwnym wypadku postępowanie ulega umorzeniu.

Wybór szkoły dla dziecka po rozwodzie rodziców – podsumowanie

Jak wynika z powyższego, jeśli sprawa o rozwód byłaby już wszczęta, nie jest wówczas dopuszczalne złożenie wniosku o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka czyli np. właśnie w kwestii wyboru szkoły dla dziecka. W orzecznictwie przesądzono, że jeśli sprawa rozwodowa jest w toku, to sąd rozwodowy rozstrzyga taką kwestię. Jeśli natomiast pozew o rozwód nie został jeszcze złożony mamy do wyboru albo najpierw skierować sprawę do sądu rejonowego aby ten sąd rozstrzygnął o kwestii istotnej w sprawach dziecka i wstrzymać się z pozwem o rozwód, by nie doprowadzić do zawieszenia tej pierwszej sprawy, albo nie składać takiego wniosku do sądu rejonowego, tylko od razu wraz z pozwem rozwodowym złożyć wniosek o zabezpieczenie w tym przedmiocie. Z praktyki wynika, że szybciej Sąd Okręgowy rozstrzygnie taką kwestię w ramach tzw. postępowania zabezpieczającego.