Rzecznik Finansowy staje po stronie konsumentów w zakresie praktyk banków dot. kredytowania prowizji

Kwestia dot. kredytowania kosztów okołokredytowych, takich jak prowizja czy ubezpieczenie, wciąż budzi wiele wątpliwości. Sektor bankowy stoi na stanowisku, że praktyka polegająca na czerpaniu zysku z kredytowanych kosztów jest zgodna z ustawą o kredycie konsumenckim.

W ocenie Kancelarii takie działanie banków są nieprawidłowe i powinny umożliwiać kredytobiorcom skorzystanie z sankcji kredytu darmowego. Takie samo stanowisko prezentuje Rzecznik Finansowy, który 1 grudnia 2025 r. opublikował przygotowane ogólne Oświadczenie zawierające istotny dla sprawy pogląd, dotyczące zagadnień najczęściej pojawiających się w sporach na tle stosowania sankcji kredytu darmowego.

Poniżej przedstawiamy najistotniejsze, w naszej ocenie, fragmenty stanowiska Rzecznika Finansowego dotyczące kredytowania kosztów prowizji czy ubezpieczenia:

• W ocenie Rzecznika praktyka kredytodawców naliczania oprocentowania od kredytowanych kosztów kredytu nie znajduje podstaw w obowiązujących przepisach. Z analizy przedkładanych Rzecznikowi, w ramach prowadzonych postępowań, umów kredytowych wynika, że przewidują one udzielanie kredytów, na które składają się całkowite kwoty kredytu oraz co do zasady skredytowane prowizje (w niektórych przypadkach – także składki ubezpieczeniowe). Od tak ustalonych kwot kredytu (a więc obejmujących skredytowane prowizje i składki ubezpieczeniowe) kredytodawca naliczył następnie odsetki kapitałowe. Wydaje się, że podane wartości odsetek w tych umowach są zawyżone, gdyż suma odsetek naliczona od kwoty rzeczywiście udostępnionej klientowi skutkowałaby istotnie niższym całkowitym kosztem kredytu., s.13-14
• Konstrukcje umów polegające na zaliczeniu części kosztów należnych kredytodawcy do kwoty kredytu (używanej w oderwaniu od pojęcia całkowitej kwoty kredytu, która funkcjonuje w umowie jako odrębne pojęcie), od której liczone są odsetki, wydaje się mieć na celu, po pierwsze – zastrzeżenie dodatkowego zysku dla kredytodawcy, w sposób nie znajdujący odzwierciedlenia w świadczeniu na rzecz kredytobiorców (pobierane jest bowiem oprocentowanie, a więc wynagrodzenie kredytodawcy, od kwoty, która nie jest pozostawiona do dyspozycji kredytobiorcy). A po drugie – poprzez sztuczne podniesienie kwoty kredytu (zaliczenie części pozaodsetkowej kosztów do jej kapitału), zaprezentowanie bardziej korzystnego wskaźnika RRSO (poprzez ukazanie bardziej korzystnej proporcji kwoty kapitału do kosztów)., s.14
• Ponadto, zastosowane przez kredytodawców nazewnictwo powoduje, że „kwota kredytu” jest paradoksalnie wyższa niż „całkowita kwota kredytu”, pomimo tego, że to właśnie całkowita kwota powinna być zupełna, obejmująca całość (na co wskazuje potoczne rozumienie słowa „całkowita”). Zestawienie obok siebie wskazanych wartości może wprowadzać konsumenta w błąd co do rzeczywistej wielkości oferowanej mu kwoty pieniężnej. Powyższe może również uniemożliwić konsumentowi łatwe zorientowanie się, na podstawie samej treści umowy, która z tych kwot była uwzględniana w obliczeniu RRSO, s.14
• Praktyka ta, ujęta całościowo, prowadzi do wniosku, że kredytodawca naruszył także art. 30 ust. 1 pkt 4) ustawy o kredycie konsumenckim, poprzez ukazanie całkowitej kwoty kredytu w sposób niejednoznaczny i zniekształcony. s.15
• Rzecznik Finansowy podziela prezentowany w doktrynie pogląd, iż w przypadku, gdy prowizja wchodzi w zakres całkowitego kosztu kredytu, nie ma podstaw do naliczania odsetek, s. 15
• Rzecznik Finansowy w pełni podziela stanowisko, prezentowane również w orzecznictwie, że niedopuszczalna jest praktyka naliczania odsetek kapitałowych od kwoty, która nie jest w rzeczywistości udostępniona klientowi, gdyż stoi ona w sprzeczności z samą ideą odsetek kapitałowych, a przez to narusza dobre obyczaje, s. 16
• Kolejną – obok błędnego wskazania całkowitej kwoty kredytu – konsekwencją zastosowania przez kredytodawcę opisywanej konstrukcji jest podanie błędnego wskaźnika RRSO, wskutek przyjęcia jako podstawy jej wyliczenia całkowitego kosztu kredytu obejmującego odsetki od kredytowanej prowizji, s. 16

W TSUE dalej czekają na rozstrzygnięcie sprawy dot. naliczania odsetek od kosztów kredytu (takich jak prowizja, ubezpieczenie czy opłata przygotowawcza): C-566/24 (Helpfind Recovery), C-744/24 (Bank Polska Kasa Opieki) oraz C-473/25 (Adamon).

Kancelaria cały czas przeprowadza analizy umów kredytów czy pożyczek.  Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej w analizie Twojej umowy o kredyt konsumencki albo w przygotowaniu wzoru oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego, skontaktuj się z nami mailowo: biuro@kancelariakhm.pl

Nasza kancelaria specjalizuje się w prawie bankowym, w tym w sprawach związanych z sankcją kredytu darmowego, zapraszamy do kontaktu.