Postępowanie mediacyjne – dlaczego warto rozważyć tę formułę rozwiązania sporu na etapie przedsądowym albo w trakcie trwania procesu?

W naszej kancelarii przeprowadzanych jest wiele postępowań mediacyjnych, tak z zakresu spraw gospodarczych, w których stronami są pozostający w sporze przedsiębiorcy jak i w sporach pomiędzy osobami fizycznymi np. w sprawach rodzinnych (kwestie kontaktów z dziećmi, alimentacyjne) i innych jak dotyczących podziału majątku czy naruszenia dóbr osobistych. W Kancelarii Kozak-Hamala Maciejowski – Radcowie Prawni- s.c.  mediacje tak sądowe jak i pozasądowe przeprowadza dr Edyta Kozak-Hamala. Statystyki pokazują, że zdecydowana większość spraw prowadzonych w naszej kancelarii, kończy się wypracowaniem ugody, wręcz mediacje w których nie dochodzi do zawarcia ugody stanowią pojedyncze przypadki, co przy tak szerokiej skali prowadzonych postępowań pokazuje, jak wartościową  instytucją jest mediacja.

Czym jest mediacja?

Mediacja stanowi alternatywę postępowania sądowego. Mediator, jako osoba bezstronna, prowadzi pomiędzy skonfliktowanymi stronami dobrowolne i poufne rozmowy w celu wypracowania ugody. Wszystkie osoby biorące udział w postępowaniu mediacyjnym są obowiązane zachować w tajemnicy fakty, o których dowiedziały się w ramach prowadzonej mediacji. Strony mogą zwolnić mediatora i inne osoby biorące udział w postępowaniu mediacyjnym z tego obowiązku.

Instytucja mediacji jest reakcją na przewlekłość procedur prawnych spowodowaną obciążeniem sądów nadmierną liczbą spraw oraz na wysokie koszty procesów sądowych.

Jakie rodzaje mediacji wyróżniamy?

Ze względu na sposób zainicjowania postępowania mediacyjnego wyodrębnia się dwa rodzaje mediacji – sądową i pozasądową.

Mediacja sądowa

Mediacja sądowa ma miejsce, gdy sprawa sądowa już jest w toku, a sąd wyda postanowienie o skierowaniu stron toczącego się postępowania do mediacji, zaś strony wyrażą zgodę na mediację. Jeżeli strony nie dokonały wyboru osoby mediatora, sąd dokonuje go, mając na uwadze wiedzę i umiejętności w zakresie prowadzenia mediacji w sprawach danego rodzaju, spośród mediatorów znajdujących się na liście stałych mediatorów sądowych. Koszty mediacji sądowej określają przepisy rozporządzenia o wynagrodzeniu mediatora. W kancelarii KHM w tym trybie prowadzone są najczęściej mediacje w sprawach gospodarczych, w których skonfliktowani na różnym tle przedsiębiorcy walczą w sprawach o zapłatę. Często mediacje kończą się na jednym czy dwóch spotkaniach, czasami jednak, rozszerzają się poza zakres skierowania sądu, a przedsiębiorcy kompleksowo regulują przed mediatorem całość spornych kwestii, które pojawiły się między nimi. Niejednokrotnie postępowanie mediacyjne wymaga skorzystania z opinii biegłych w jakimś zakresie (np. architektów, rzeczoznawców), ale odbywa się to bardzo sprawnie, strony nie muszą czekać na dopuszczenie dowodów z opinii biegłych przez sąd i na odległe terminy rozpraw. Sprawność w zakresie ustalania posiedzeń mediacyjnych zależy jedynie od dostępności mediatora i stron.

Mediacja pozasądowa

Mediacja pozasądowa zaś, inicjowana jest wnioskiem o przeprowadzenie takiej mediacji. Termin realizacji oraz koszty postępowania określa umowa stron z  mediatorem. Taka mediacja, zakończona ugodą, pozwala stronom  na taki sam efekt jaki mogłyby uzyskać w postępowaniu sądowym zakończonym ugodą (strony mogą w ten sposób „ominąć” postępowanie sądowe).  Najczęściej mediacje pozasądowe inicjowane są przez strony, które chcą wypracować podział majątku, ustalić elementy objęte postępowaniem o rozwód jeszcze przez złożeniem pozwu (kwestia kontaktów z dziećmi, alimentacja, inne). Należy jednak zwrócić uwagę, że samo orzeczenie rozwodu musi jednak być orzeczone przez sąd, ale do pozwu dołączyć można całość porozumienia wypracowanego  mediacji i dzięki temu zakończyć proces rozwodowy nawet na pierwszej rozprawie. Często mediacje pozasądowe są też inicjowane przez skonfliktowanych przedsiębiorców, którzy muszą rozwiązać sporne kwestie, a nie mogą sobie pozwolić na wieloletni, niepewny w zakresie wyniku, proces.

Dlaczego warto prowadzić mediację?

W każdym przypadku, ugoda zawarta przed mediatorem ma moc ugody zawartej przed sądem. Ugodę można przesłać do właściwego sądu celem jej zatwierdzenia. W takim przypadku, jeżeli ugoda podlega wykonaniu w drodze egzekucji, sąd zatwierdza ją przez nadanie jej klauzuli wykonalności, w przeciwnym przypadku sąd zatwierdza ugodę postanowieniem.

Mediacja trwa zdecydowanie krócej niż postępowanie sądowe. Konflikt może być rozwiązany już na pierwszym spotkaniu, co może zapobiec pojawianiu się niepotrzebnego stresu, związanego z wielokrotnym stawiennictwem przed sądem i wieloletnim procesem.

Choć także posiedzenia mediacyjne potrafią być pełne emocji, to jednak co do zasady odbywają się one w spokojnej i niewątpliwie mniej stresującej atmosferze niż tej panującej na sali rozpraw.

Końcowo warto podkreślić, że w postępowaniu mediacyjnym strony mają realny wpływ na ostateczną treść  ugody, a osiągnięty kompromis, mający na celu uwzględnić interesy obu stron, skutkuje tym, że w sprawie nie ma przegranego i wygranego – są tylko wygrani (efekt win-win).

Graphic designed by Freepik from Flaticon https://www.flaticon.com