Jeszcze większa ochrona konsumentów w nowej dyrektywie unijnej

 Jeszcze większa ochrona konsumentów w nowej dyrektywie unijnej

•  27 listopada 2019 r. Parlament Europejski i Rada (UE) przyjęli dyrektywę 2019/2161 w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta, która będzie skutkowała wprowadzeniem zmian w czterech dyrektywach:
• 93/13/EWG – dotychczas implementowanej w Kodeksie cywilnym w części dotyczącej klauzul niedozwolonych,
• 98/6/WE – implementowanej w ustawie o informowaniu o cenach towarów i usług,
• 2005/29/WE – implementowanej w ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym,
• 2011/83/UE – implementowanej w ustawie o prawach konsumenta.

Poniżej przedstawimy najważniejsze zmiany, które pojawiają się w Dyrektywie 2019/2161, w szczególności z punktu widzenia obowiązków ciążących na przedsiębiorcach prowadzących działalność gospodarczą w branży e-commerce. W czerwcu 2021 r. został opublikowany projekt implementacji tej dyrektywy do polskiego porządku prawnego*, zaś od 28 maja 2022 r. przepisy Dyrektywy 2019/2161 powinny być już stosowane przez Polską

I Wprowadzenie sankcji za nieprzestrzeganie przepisów

W celu zapewnienia większej ochrony konsumentom wprowadzono nową sankcję w trzech dyrektywach unijnych, które dotyczą:

1. ochrony konsumentów przed stosowaniem przez przedsiębiorców niedozwolonych postanowień umownych,
2. nieuczciwych praktyk rynkowych,
3. praw konsumenta przy zawieraniu umów.

Stosowane kary będą analogiczne we wszystkich dyrektywach unijnych. W dyrektywie nie wskazano, jaka powinna być minimalna wysokość kary, wskazówką do jej stosowania powinno być natomiast to, że powinna mieć charakter odstraszający. Interesującym rozwiązaniem jest natomiast wprowadzenie „minimalnej maksymalnej” kary, jaką może wprowadzić każde państwo członkowskie UE. Zgodnie z przepisami maksymalna wysokość kary w postaci grzywny musi stanowić co najmniej 4 % rocznego obrotu sprzedawcy lub dostawcy w państwie członkowskim lub państwach członkowskich, których dotyczy dane naruszenie (jeżeli informacje o rocznym obrocie nie będą dostępne, wówczas będzie należało przyjąć, że maksymalna wysokość grzywny wynosi co najmniej 2 mln EUR.)

II Obowiązek szczegółowego informowania o obniżkach

Z uwagi na zmiany w dyrektywie 98/6/WE w sprawie ochrony konsumenta przez podawanie cen produktów oferowanych konsumentom w każdym ogłoszeniu o obniżce ceny przedsiębiorca będzie zobowiązany podać wcześniej stosowaną cenę przez określony okres przed zastosowaniem obniżki ceny ( okres ten nie może być krótszy niż 30 dni przed zastosowaniem obniżki ceny).

III Publikowanie opinii konsumentów na cenzurowanym

Zmiany w dyrektywie 2005/29/WE dotyczącej nieuczciwych praktyk rynkowych skutkują wprowadzeniem nowej informacji, która będzie uważana za istotną – czyli informację potrzebną przeciętnemu konsumentowi do podjęcia decyzji dotyczącej umowy i tym samym powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął. W przypadku gdy przedsiębiorca zapewnia dostęp do opinii konsumentów o produktach, za istotne będą uważane informacje o tym, czy i w jaki sposób przedsiębiorca zapewnia, aby publikowane opinie pochodziły od konsumentów, którzy rzeczywiście używali danego produktu lub go kupili.

Przedsiębiorca będzie musiał więc poinformować swoich klientów, czy:

1. Zapewnia, aby publikowane opinie pochodzą od konsumentów, którzy rzeczywiście używali danego produktu lub go kupili,
2. W przypadku złożenia takiego zapewnienia – musi poinformować, w jaki sposób taką weryfikację przeprowadza.

W motywach Dyrektywy 2019/2161 unijny ustawodawca wprowadzone zmiany uzasadnił tym, że przy podejmowaniu decyzji o zakupie konsumenci w coraz większym stopniu polegają na opiniach i rekomendacjach innych konsumentów. Zatem gdy przedsiębiorcy zapewniają dostęp do opinii konsumentów o produktach, powinni oni informować konsumentów, czy ustanowiono procesy i procedury mające zapewnić, aby publikowane opinie pochodziły od konsumentów, którzy rzeczywiście używali produktów lub je kupili. Jeżeli ustanowiono takie procesy lub procedury, przedsiębiorcy powinni udzielać informacji na temat sposobu przeprowadzania kontroli i wyraźnie informować konsumentów o tym, jak opinie są przetwarzane, na przykład, czy zamieszcza się wszystkie opinie, zarówno pozytywne, jak i negatywne, czy opinie te są sponsorowane lub czy mają na nie wpływ stosunki umowne z przedsiębiorcą.

Za nieuczciwą praktykę handlową (rynkową) w ocenie unijnego ustawodawcy powinno uznać się  wprowadzanie konsumentów w błąd poprzez twierdzenie, że opinie o produkcie zostały zamieszczone przez konsumentów, którzy rzeczywiście używali tego produktu lub go kupili, jeżeli nie podjęto uzasadnionych i proporcjonalnych kroków w celu zapewnienia, aby pochodziły one od takich konsumentów. Kroki te mogłyby obejmować środki techniczne służące temu, by zweryfikować wiarygodność osoby zamieszczającej opinię, na przykład zwracając się do niej o informacje, które potwierdzą, że konsument rzeczywiście używał tego produktu lub go kupił.

W motywie 49 Dyrektywy 2019/2161 zwrócono uwagę na to, że zakazane powinno być zamieszczania przez przedsiębiorców nieprawdziwych opinii i rekomendacji konsumenckich, takich jak polubienia w mediach społecznościowych, lub zlecania ich zamieszczania innym osobom z myślą o promowaniu własnych produktów, a także manipulowania opiniami i rekomendacjami konsumenckimi, na przykład poprzez publikowanie tylko pozytywnych opinii i usuwanie negatywnych.

IV Umowy zawierane poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość

Zmiany w dyrektywie 2011/83/UE będą rzutowały przede wszystkim na obowiązki informacyjne przedsiębiorców, które znajdują się w ustawie o prawach konsumenta. Poniżej trzy przedstawiamy trzy główne zmiany, na które należy zwrócić uwagę.

1. Zmiana informacji dostarczanych klientom najpóźniej w chwili wyrażenia przez konsumenta woli związania się umową na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa.

Przed zmianą przedsiębiorca był zobowiązany podać:

pełny adres pocztowy, pod którym przedsiębiorca prowadzi przedsiębiorstwo, numer telefonu i faksu przedsiębiorcy oraz jego adres e-mail:, o ile jest dostępny, aby umożliwić konsumentowi szybkie skontaktowanie się z przedsiębiorcą i skuteczne porozumiewanie się z nim oraz, w przypadku gdy ma to zastosowanie, pełny adres pocztowy i dane identyfikujące przedsiębiorcę, w imieniu którego działa

Po zmianie przedsiębiorca będzie zobowiązany podać:

pełny adres pocztowy, pod którym przedsiębiorca prowadzi przedsiębiorstwo, jak również numer telefonu oraz adres poczty elektronicznej przedsiębiorcy; dodatkowo, jeżeli przedsiębiorca udostępnia inny środek komunikacji online gwarantujący, że konsument może zachować pisemną korespondencję z przedsiębiorcą, w tym daty i godziny takiej korespondencji, na trwałym nośniku, informacje te muszą zawierać także szczegółowe dane dotyczące tych innych środków; wszystkie te środki komunikacji udostępniane przez przedsiębiorcę muszą umożliwiać konsumentowi szybkie skontaktowanie się z przedsiębiorcą i skuteczne porozumiewanie się z nim; w przypadku gdy ma to zastosowanie, przedsiębiorca udostępnia również pełny adres pocztowy i dane identyfikujące przedsiębiorcę, w imieniu którego działa

2. Dodanie nowego artykułu dotyczącego dodatkowych szczegółowych wymogów informacyjnych w przypadku umów zawartych na internetowych platformach handlowych

3. Zmiana treści wzoru pouczenia o odstąpieniu od umowy.

https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12348651/katalog/12800310#12800310

Podstawa prawna

1. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta (Dz. U. UE. L. z 2019 r. Nr 328, str. 7) – „Dyrektywa 2019/2161”.
2. Ustawa z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 178).
3. Ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 2070).
4. Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 287 ze zm.).

Graphic designed by Iconixar from Flaticon https://www.flaticon.com

Zobacz naszą ofertą: Rodo / IT